Thị phần và năng lực chiếm lĩnh thị trường

Thị phần và năng lực chiếm lĩnh thị trường được đánh giá là chỉ tiêu quan trọng đánh giá NLCT của các doanh nghiệp. Khi mà khả năng chiếm lĩnh thị trường tốt, các doanh nghiệp sẽ dành được thị phần cao và nhờ đó tỷ suất chi phí sản xuất, kinh doanh thấp và lợi nhuận mang lại cao hơn. Bởi vậy, trong giai đoạn 2005- 2017, các doanh nghiệp Hải Phòng quan tâm chú trọng khả năng chiếm lĩnh thị trường. Cụ thể: Trên thị trường nội địa: các doanh nghiệp như: Công ty cổ phần Nhựa TNTP,

sơn Hải Phòng, Xi măng Vicem HP, Xi măng Chinfon, Bột giặt Vico, Công ty thép VPS, Vinaustell, thép Úc, đóng tàu Sông Cấm, cáp điện LS Vina… chiếm hơn 20- 30% thị phần tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn cả nước. Công ty Công ty cổ phần Nhựa TNTP hiện chiếm giữ thị phần tương đối cao trên 30% thị phần cả nước và 60% thị phần các tỉnh phía Bắc, một số mặt hàng ở thế áp đảo như ống nhựa các loại, van, cút hoặc công ty Cổ phần Sơn Hải Phòng cũng từng bước chiếm thị phần lớn trong mặt hàng sơn tàu biển của Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng mặt hàng để tăng thị phần như: Công ty CP Sơn Hải Phòng, công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong, Đóng tàu Sông Cấm…)

Riêng trên thị trường Hải Phòng, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của thành phố năm 2005 là 9.363,8 tỷ đồng, năm 2010 là 34.503 tỷ đồng, tăng bình quân 23,7%/năm trong giai đoạn 2006-2010. Thời kỳ 2012-2017 tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của Hải Phòng đã tăng trung bình 18,52%/năm và đạt 80.673 tỷ đồng năm 2015 và năm 2016 đạt 91.192 tỷ đồng. Điều đó chứng tỏ khả năng chiếm lĩnh thị trường và sức cạnh tranh các sản phẩm, hàng hóa của cac doanh nghiệp Hải Phòng được nâng lên.

Trên thị trường quốc tế: Hoạt động xuất khẩu của Hải Phòng năm 2005 đạt chưa đến 1tỷ USD, năm 2010 đạt 2,024 tỷ USD, năm 2916 đã đạt 5,161 tỷ USD và năm 2017 đạt 6,524 tỷ USD tăng 22,46% so với 2016. Trong đó, tổng trị giá xuất khẩu nhóm sản phẩm dệt may và giày dép đã vượt ngưỡng 2 tỷ USD chiếm tỷ trọng hơn 40%; nhóm dây điện và cáp điện đạt trên 600 triệu USD chiếm gần 12%; nhóm hàng điện tử cũng đã đạt mốc 300 triệu USD và có khả năng tăng nhanh vào những năm tói khi các dự án của LGE và LG Dipsplay vào hoạt động đồng bộ. Mặt hàng nhựa, cao su (đặc biệt lốp ô tô của Bridgestone) đã vượt ngưỡng 10% tỷ trọng hàng xuất khẩu. Điều đó khẳng định, nhiều mặt hàng, sản phẩm của các doanh nghiệp Hải Phòng từng bước có sức cạnh tranh tốt trên thị trường quốc tế.

Về thị trường xuất khẩu, nếu như năm 2010 doanh nghiệp Hải Phòng có trao đổi hàng hóa với hơn 70 quốc gia, vùng lãnh thổ thì đến 2016 đã có mặt trên 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số thị trường đạt kim ngạch trên 200 triệu USD của xuất khẩu năm 2005 chưa có thì đã tăng lên 3 quốc gia năm 2010 và 6 quốc gia vào năm 2016. Năm 2016, Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của các thị trường trên 1 tỷ USD chiếm là Hàn Quốc và Nhật Bản đã chiếm gần 42% kim ngạch xuất khẩu của Hải Phòng, nếu tính cả EU và Hoa Kỳ thì kim ngạch của nhóm đã chiếm trên 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của DN thành phố. Cụ thể: Kim ngạch xuất khẩu vào Hoa Kỳ đạt 578 tr USD, EU là 558 tr USD, Nhật Bản đạt 1,419 tỷ USD và Hàn Quốc đạt 1,122 tỷ USD Điều quan trọng cần khẳng định hàng hóa, sản phẩm của Hải Phòng đã tăng nhanh và chiếm tỷ trọng lớn ở các thị trường lớn, khó tính.

Thị phần và năng lực chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp gắn liền và phản ánh thông qua NLCT của sản phẩm. Sản xuất ra sản phẩm có khả năng cạnh tranh cao là cách thức để DN chiếm lĩnh thị trường. NLCT của sản phẩm thể hiện qua giá cả, chất lượng, thương hiệu… Thực tế về NLCT của sản phẩm của các DN Hải Phòng cho thấy giá thành sản phẩm của các DN được cải thiện rất nhiều, tuy nhiên các sản phẩm có thể cạnh tranh được của Hải Phòng thường nhờ vào lợi thế sử dụng tài nguyên hoặc lợi thế sử dụng lao động rẻ, chi phí vận tải thấp nhờ lợi thế về địa kinh tế của Hải Phòng. Nếu như năm 2010 Hải Phòng xuất khẩu sang thị trường EU các nhóm hàng chính là: hàng dệt may, giày dép, thủy sản thì đến năm 2017 đã có sự có mặt của máy móc thiết bị điện tử, điện lạnh, máy in, máy photocopy, điện thoại, vô tuyến truyền hình, lốp xe ô tô. Về giá cả hàng hóa của doanh nghiệp Hải Phòng cho thấy thấp hơn nhiều so với giá cả hàng hóa của các nước.

Về chất lượng sản phẩm: hàng hóa của Hải Phòng trong những năm gần đây được quan tâm và cải thiện đáng kể, chủng loại hàng hóa đa dạng, mẫu mã nhiều và đẹp. Nhiều sản phẩm dành được chỗ đứng không chỉ trên thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc mà cả trên thị trường EU và Hoa Kỳ. Điều đó chứng tỏ các DN đã bắt đầu quan tâm đến việc nâng cao NLCT của sản phẩm. Tuy nhiên, những sản phẩm như vậy chưa nhiều. Trên thị trường thế giới, những sản phẩm được đánh giá có chất lượng cao thì hầu hết là sản phẩm thô có lợi thế về tự nhiên hay giá lao động rẻ như dệt may, da giầy. Tóm lại, chất lượng hàng hóa của Hải Phòng trong giai đoạn 2005-2017 đã được cải thiện đáng kể (Sơn tàu biển, ống nhựa và phụ kiện, Bột giặt, lốp xe ô tô, nước mắm, hải sản.). Tuy nhiên, tính ổn định và cạnh tranh chưa cao, các DN vẫn cần phải nỗ lực hơn nữa để nâng cao chất lượng làm cơ sở để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Theo Bảng xếp loại 500 doanh nghiệp hàng đầu của Việt Nam, nếu như năm 2007 (lần đầu xếp hạng) Hải Phòng có chưa tới 10 DN nằm trong tốp 500 và cao nhất là Công ty Xăng dầu khu vực 3 cũng đứng thứ 108, phần lớn các doanh nghiệp còn lại đều xếp hạng sau 150 và 50% số doanh nghiệp đó là DN có vốn đầu tư nước ngoài thì đến năm 2010 số Doanh nghiệp trong tốp 500 đã là 14 doanh nghiệp. Đặc biệt, đến năm 2017, tuy số doanh nghiệp của Hải Phòng nằm trong tốp 500 tăng không đáng kể, nhưng đã xuất hiện nhiều doanh nghiệp tư nhân đã có mặt trong danh sách và thứ hạng được tăng cao hơn so với các năm trước (Công ty Samnec, XNK Quảng Bình, CTCP Nhựa TNTP, CTCP Sơn Hải Phòng.) và số doanh nghiệp trong nước đã chiến tỷ trọng gần 70% trong số các doanh nghiệp được xếp hạng. Có những doanh nghiệp nhiều năm đứng trong tốp 500 như Xi măng Chìnfon, CTCP Nhựa TNTP, Cáp điện LS- Vina, Nhựa Phú Lâm và cũng đã có những doanh nghiệp vào top 100 doanh nghiệp hàng đầu như Xi măng Chinfon. Điều đặc biệt quan trọng là trong danh sách 500 doanh nghiệp tư nhân có lợi nhuận cao, xếp hạng 2017 đã có 15 doanh nghiệp trên địa bàn Hải Phòng có mặt.