Quy mô nền kinh tế của nước nhập khẩu về phía cầu, khi quốc gia nhập khẩu có quy mô nền kinh tế càng lớn thì quốc gia đó càng có sức mua lớn hơn và có nhu cầu nhập khẩu lớn hơn (Cuyvers và cộng sự, 2008). Hermawan (2011) cũng gợi ý rằng quy mô kinh tế của các đối tác thương mại tác động tích cực đến xuất khẩu hàng dệt may của Inđônêxia.
– GDP của nước nhập khẩu: GDP của nước nhập khẩu (yếu tố cầu) càng lớn tức là khả năng chi trả cho các hàng hoá từ nước ngoài càng nhiều và do đó khả năng xuất khẩu vào nước đó tăng lên (Bade & Parkin, 2004) [40]. Sử dụng mô hình trọng lực tăng cường, Bac (2010) đã tìm thấy một mối tương quan dương giữa tăng trưởng kinh tế của các đối tác thương mại và dòng chảy xuất khẩu của Việt Nam. Jiranyakul và Brahmasrene (2002) đã thấy rằng GDP của các đối tác thương mại chính là Mỹ, Nhật Bản và Singapore đã cải thiện dòng chảy thương mại quốc tế ở Thái Lan. Do vậy, GDP được cho là có tác động tích cực đến thương mại vì các quốc gia có sức mua cao hơn có thể trao đổi buôn bán nhiều hơn.
– GDP bình quân đầu người của nước nhập khẩu: GDP bình quân đầu người của nước nhập khẩu lớn thì thu nhập của quốc gia đó cao, đồng nghĩa với việc quốc gia đó có nhiều khả năng mua các hàng hoá của các nước khác (Hatab và cộng sự, 2010) [91]. Do đó, lượng cung hàng hoá xuất khẩu vào nước đó sẽ tăng lên. Các quốc gia có cùng mức sản lượng bình quân đầu người sẽ thương mại với nhau nhiều hơn (Rahman, 2009). Như vậy, trong nghiên cứu này, GDP bình quân đầu người của nước nhập khẩu được dự đoán có tác động tích cực đối với thương mại.
Chất lượng hàng hoá
Lý thuyết đầu tiên về mối quan hệ giữa chất lượng và thương mại bắt nguồn từ Linder (1961). Ông ghi nhận vai trò của chất lượng là một yếu tố quyết định chiều hướng thương mại và lập luận rằng tính nhất quán của mô hình sản xuất và tiêu dùng dẫn đến các nước có thu nhập bình quân đầu người tương đương nhau thường thương mại với nhau nhiều hơn.
Người tiêu dùng ở các nước giàu có thể sẽ chi tiêu một tỷ lệ thu nhập của họ nhiều hơn cho hàng hoá chất lượng cao và do đó họ sẽ nhập khẩu hàng hoá chất lượng cao từ các nước giàu có khác. Hallak (2006) xây dựng chỉ số giá xuất khẩu để thấy rằng các nước giàu nhập khẩu tương đối nhiều từ các nước sản xuất hàng hoá chất lượng cao. Schott (2004) nhận thấy cải thiện chất lượng sản phẩm diễn ra ở các nước phát triển có lợi thế so sánh về nguồn vốn con người và vật chất. Các quốc gia có nguồn vốn con người và thu nhập lớn hơn sẽ yêu cầu hàng hoá chất lượng cao hơn. Ngoài ra, với nhu cầu đó sẽ tạo ra lợi thế so sánh cho các nhà sản xuất ở các nước này trong việc sản xuất hàng hoá chất lượng cao, chính bởi vậy, những nước có trình độ phát tri n như nhau thường thương mại với nhau nhiều hơn so với những nước có sự chênh lệch về trình độ phát triển (Murphy và Shleifer, 1997) . Nghiên cứu của Mora (2002) cho thấy những năm trong giai đoạn 1985-1996, các nước có mức thu nhập tương đối cao hơn ở EU xuất khẩu chủ yếu các sản phẩm chất lượng cao hơn, trong khi các quốc gia thành viên khác có mức thu nhập tương đối thấp thì có xu hướng xuất khẩu sản phẩm chất lượng thấp hơn. Feenstra và Romalis, 2012 cũng thấy rằng ở các nước phát triển, chất lượng sản phẩm chế biến cao hơn so với các nước đang phát triển. Điều này phù hợp với lý thuyết của Heckscher-Ohlin đó là các quốc gia giàu có thường có xu hướng xuất khẩu những loại hàng hoá chất lượng cao đòi hỏi mức độ sử dụng vốn nhiều hơn. Mặt khác, các nước có lao động dồi dào có xu hướng chuyên môn hóa về sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm có chất lượng thấp hơn. Đối với các nước phát tri ển và đang phát triển, đơn giá xuất khẩu các sản phẩm chế biến sử dụng công nghệ thấp khá giống nhau nhưng xuất khẩu sản phẩm chế biến sử dụng công nghệ vừa và cao lại khác nhau rất nhiều (Edwards và Lawrence, 2010).
Chất lượng có tác động tích cực đến giá trị thương mại của các nước phát triển và đang phát triển, tuy nhiên mức độ tác động của chất lượng đối với xuất khẩu hàng chế biến ở các nước phát triển lại cao hơn so với các nước đang phát triển (Liu và cộng sự, 2014). Như vậy, về mặt lý thuyết, các hàng hoá với chất lượng sản phẩm tốt tác động tích cực đến xuất khẩu.
Để lại một bình luận