Đặc điểm chung của các chiến lược xuất khẩu

– Theo V.H. Kirpalani, xuất khẩu là một trong những chiến lược quan trọng trong xu thế quốc tế hoá để thâm nhập thị trường nước ngoài. Xét về quá trình phát triển lịch sử, xuất khẩu cũng là phương thức thâm nhập thị trường nước ngoài được diễn ra sớm nhất so với cấp phép, liên doanh… Theo kết quả của một số nhà nghiên cứu, xuất khẩu đã xuất hiện từ thời kỳ trước Công nguyên, điển hình nhất là hành trình xuất khẩu tơ lụa xuyên lục địa á

– Âu, từ ấn Độ, Trung Quốc qua Trung Đông sang La Mã và những nuớc như Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan…

– Đặc điểm chung lớn nhất của xuất khẩu là việc di chuyển sản phẩm qua biên giới quốc gia, phạm vi hoạt động mở rộng, chịu tác động phức tạp của nhiều yếu tố môi trường nước ngoài như chính trị, pháp luật, văn hoá, xã hội, địa lý khí hậu.

– Xuất khẩu thường mang lại mức lợi nhuận hấp dẫn không chỉ đối với các công ty lớn xuyên quốc gia hay đa quốc gia (TNCs/MNCs) mà cả những công ty vừa và nhỏ ở các nước đang phát triển. Đến thập niên 90 của thế kỷ trước, riêng phần xuất khẩu của các TNCs đã chiếm tới 64% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn thế giới. Nhiều lý thuyết kinh tế từ lâu đã khẳng định rằng, các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, đều có lợi khi tham gia vào thương mại quốc tế, trong đó phải nói đến hoạt động xuất khẩu. Bản thân lợi ích và tính hấp dẫn vốn có đã thúc đẩy xuất khẩu ra đời sớm nhất, đồng thời mở rộng rất nhanh chóng ở hầu hết các quốc gia trên toàn thế giới. Trong chiến lược phát triển kinh tế chung, xuất khẩu là một chiến lược sống còn của các nước phát triển siêu cường (như Mỹ, Nhật, Đức, Anh, Pháp…) cũng như các nước công nghiệp mới (NICs như Hàn Quốc, Singapore, Hongkong, Đài Loan, Mêhicô…) hay cac nước đang phát triển khác hiện nay như Trung Quốc, ấn Độ… Sự bành trướng xuất khẩu của tất cả các công ty lớn nhỏ là quy luật của quá trình công nghiệp hoá trên thế giới.

– Các chủ quan trọng xuất khẩu

Ngoài các nhà xuất khẩu và nhập khẩu (hai chủ thể cơ bản nhất), trong quá trình phát triển các hoạt động xuất khẩu còn phải kể đến các chủ thể khác như:

+ Phòng thương mại và công nghiệp
+ Các Hiệp hội công nghiệp – xuất khẩu
+ Các cơ quan Chính phủ, điển hình là Bộ thương mại
+ Các tổ chức xúc tiến xuất khẩu Chính phủ và phi Chính phủ
+ Các đại lý, môi giới xuất khẩu
+ Các tổ chức, cá nhân tư vấn xuất khẩu…

– Về hình thức xuất khẩu, gồm có xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp

1. Xuất khẩu gián tiếp (qua trung gian)

a. Trường hợp áp dụng

Xuất khẩu gián tiếp (Indirect Exporting) thường được áp dụng trong những trường hợp phổ biến sau:

– Công ty chưa có đủ thông tin cần thiết về thị trường nước ngoài, như nhu cầu và cầu cụ thể, tập quán và thị hiếu của người tiêu dùng, đối thủ cạnh tranh.
– Lần đầu tiếp cận, thâm nhập thị trường,
– Quy mô kinh doanh còn nhỏ,
– Các nguồn lực có hạn, chưa thể dàn trải các hoạt động ở nước ngoài.
– Cạnh tranh gay gắt, thị trường quá phức tạp, rủi ro cao.
– Rào cản thương mại từ phía Nhà nước.

b. Hình thức tiến hành

Công ty có thể xuất khẩu gián tiếp theo một trong các hình thức sau:
– Thông qua công ty thương mại xuất khẩu hay nhà xuất khẩu chuyên doanh,
– Qua tổ chức mua gom hàng và xuất khẩu,
– Qua một hãng khác xuất khẩu theo kênh Marketing riêng của họ.
– Qua một công ty quản lý xuất khẩu…

Tóm lại, công ty có thể tiến hành linh hoạt qua môi giới, đại lý xuất khẩu hay uỷ thác xuất khẩu.

c. Ưu nhược điểm

Đối với xuất khẩu gián tiếp này, ưu điểm chính là sản phẩm của công ty vẫn được thâm nhập kịp thời thị trường nước ngoài, tạo dựng được hình ảnh của doanh nghiệp và quốc gia xuất khẩu. Tuy nhiên, xuất khẩu gián tiếp đã phát sinh thêm những chi phí trung gian, do đó lợi nhuận của doanh nghiệp cũng giảm. Mặt khác, doanh nghiệp không biết được kịp thời nhu cầu biến động của thị trường nước ngoài cũng như tâm lý thị hiếu của khách hàng khi tiêu dùng sản phẩm.

2. Xuất khẩu trực tiếp (Direct Exporting)

a. Trường hợp áp dụng

Nhìn chung, công ty chỉ tiến hành xuất khẩu trực tiếp trong những trường hợp cụ thể sau:
– Trước khi xuất khẩu, công ty phải nghiên cứu thị trường và phải có được đầy đủ những thông tin cần thiết nhằm đảm bảo chắc chắn cho hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả như dự kiến. Đây là yếu tố quan trọng hàng đầu và cũng là điều kiện để xuất khẩu trực tiếp.
– Phải có đủ nguồn lực để mở rộng hoạt động ra thị trường nước ngoài,
– Có khả năng quản lý, điều hành xuất khẩu hiệu quả,

b. Hình thức tiến hành

Doanh nghiệp có thể tiến hành theo những hướng như:
– Mở chi nhánh bán hàng của mình ở nước ngoài,
– Xuất khẩu từ nước thứ ba,
– Xuất khẩu từ công ty liên doanh,
– Lập đại diện bán hàng ở nước ngoài,
– Tiến hành qua Hiệp hội xuất khẩu…

c. Ưu nhược điểm

Nhìn chung, ưu điểm nổi bật của xuất khẩu trực tiếp là am hiểu sâu sắc tình hình thị trường, thường xuyên cập nhật được những nhu cầu mới và tâm lý thị hiếu thay đổi của khách hàng để kịp thời cải tiến sản phẩm, thoả mãn tốt nhất nhu cầu đó. Như vậy công ty xuất khẩu có thể ứng xử năng động với từng thị trường nước ngoài. Mặt khác, công ty không phải chịu những chi phí xuất khẩu trung gian và lợi nhuận không bị chia sẻ. Về nhược điểm, công ty phải dàn trải các nguồn lực của mình trên phạm vi thị trường rộng lớn phức tạp hơn, phải chấp nhận môi trường cạnh tranh quốc tế khốc liệt hơn, phải chấp nhận mọi rủi ro của thị trường ngoài nước.